39 καφενεία και ένα κουρείο

«Τα καφενεία που φωτογράφησε η Τζέλη Χατζηδημητρίου στη Μυτιλήνη είναι σαν τις παλιές πορσελάνες στο ντουλάπι με το τζάμι και τους καθρέφτες. Λαμπερά και φωτεινά. Η αρχιτεκτονική τους και το φίνο γούστο τους -που βγαίνει πηγαία- τα κάνουν όψεις ενός πολιτισμού που θα χαθεί. Μοιάζουν σαν να υπήρχαν πάντα. Σαν να μην έχουν ηλικία. Είναι και της αρχαιότητος και της χθεσινής μέρας.», έγραφε ο ποιητής Γιώργος Χρονάς στην πρώτη έκδοση του λευκώματος «39 καφενεία και ένα κουρείο», το 1997.

Το υπέροχο αυτό λεύκωμα κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σε δύο επανεκδόσεις το 1999 και το 2001, αποσπώντας πλήθος εγκωμιαστικών κριτικών και ιδιαίτερη αναγνώριση από το αναγνωστικό κοινό.

Εξαντλημένο εδώ και πολλά χρόνια, κυκλοφορεί πλέον σε μια νέα – τέταρτη έκδοση ενημερωμένη και εμπλουτισμένη από την «Αιολίδα». Εκτός από τις φωτογραφίες της Τζέλης Χατζηδημητρίου από 39 καφενεία και ένα κουρείο της Λέσβου, στο λεύκωμα περιέχονται κείμενα των: Αλέκου Φασιανού, Γιώργου Χρονά, Γιώργου Νικολακάκη, Ευθύμη Παπαταξιάρχη, Θανάση Παρασκευαΐδη, Φωτεινής Φραγκούλη. Τις μεταφράσεις στα αγγλικά έκαναν η Αναστασία Πατρικίου και η Κωστούλα Σκλαβενίτη.

Οι φωτογραφίες είναι από καφενεία της Μυτιλήνης («Ερμής», «Πανελλήνιον», «Γκιουμπέκα», «Κέκου») αλλά και από: Σκαλοχώρι, Γέρα, Πολιχνίτος, Κλειώ, Πέραμα, Συκούντα, Λάμπου Μύλοι, Ίππειος, Πάμφιλα, Αγιάσος, Ερεσός, Φίλια, Λισβόρι, Πλωμάρι, Ασώματος, Μανταμάδος, Αποθήκα, Βατούσα, Τζίθρα, Ρέμα, Φτερούντα, Αύλωνας, Βασιλικά, Σκόπελος, Μιστεγνά.

Το κουρείο είναι του Ταχτατσή στις Κολώνες, αλλά και μια φωτογραφία από ένα καφενείο της Βατούσας.

Ο καθηγητής Γιώργος Νικολακάκης, ανάμεσα στα άλλα γράφει: «Τα καφενεία της Λέσβου έχουν χρώματα και αρώματα. Μυρουδιές του καφέ, των αφεψημάτων, των μεζέδων, της ξυλόσομπας και του κάρβουνου, του καπνού και των ανθρώπινων αναπνοών, στον στενό, περιορισμένο χώρο. Έχουν ενδιαφέροντες φωτεινούς και συχνά απρόσμενους συνδυασμούς χρωμάτων. Οι τοίχοι είναι βαμμένοι σε χρώμα “σκούρο άσπρο”, μπεζ, “άσπρο λερό”, που κάνει αδιόρατη την κάπνα. Τα ξύλινα μέρη τους, το τέμπλο, ο μπουφές, το ταβάνι, οι κορνίζες των παραθύρων, είναι βαμμένα καφετιά, ανοικτά πράσινα, κυπαρισσιά, σε αποχρώσεις του μπλε, άσπρα ή υπόλευκα. Οι καρέκλες, τα ξύλινα μέρη των καναπέδων και των μαρμάρινων τραπεζιών, είναι συνήθως σκούρα. Κυριαρχεί το καφέ και το πράσινο το βαθύ».